Przed reformami liturgicznymi Jana XXIII i Pawła VI modlitwa za żydów z Liturgii Wielkiego Piątku brzmiała następująco:

Módlmy się też za wiarołomnych Żydów, aby Bóg i Pan nasz zdjął zasłonę z ich serc, by i oni poznali Jezusa Chrystusa, Pana naszego. Wszechmogący, wieczny Boże, który także żydowskiej wiarołomności od miłosierdzia Twojego nie odrzucasz, wysłuchaj prośby nasze, które za ten lud zaślepiony zanosimy, aby poznawszy światło Twojej prawdy, którą jest Chrystus, z ciemności swych wybawieni zostali.

Zapytany o to czy katolikowi wolno modlić się o nawrócenie żydów, abp Grzegorz Ryś podczas obchodów XXVI Dnia Judaizmu w Kościele katolickim, odpowiedział, że „lepiej modlić się o własne nawrócenie”1. Ta wyrwana z kontekstu odpowiedź hierarchy może dałaby się jeszcze obronić (choć nie byłaby świadectwem gorliwości duszpasterskiej, a jedynie błyskotliwości godnej dyplomaty). Zważywszy jednak na to, co jeszcze nt. relacji katolicko-żydowskich mówił podczas spotkań z dziennikarzami przed Dniem Judaizmu abp Ryś – będący przewodniczącym Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem – owej świętej naiwności nie da się domniemywać. Metropolita łódzki podkreślił bowiem wyraźnie, że w relacjach Kościoła katolickiego z judaizmem należy pamiętać o wielkim przewrocie, jaki dokonał się głównie za sprawą deklaracji II Soboru Watykańskiego Nostra aetate z 1965 r. Wskazać można trzy zasadnicze tezy przywołanej deklaracji, które składają się na swoisty „przewrót kopernikański” w nauczaniu Kościoła na temat judaizmu. Oddajmy głos samemu hierarsze:

Pierwsze stwierdzenie jest takie, że Żydzi dalej są narodem wybranym. Bóg nie odrzucił Izraela. O tym mówimy dziś łatwo, ale trzeba pamiętać, że od II do XX wieku w Kościele panowała tzw. „teologia zastępstwa”, która głosiła, że Bóg odrzucił Izrael i że zastąpił go nowym ludem Bożym, jakim jest Kościół […]. Ostatnie ślady tego myślenia mieliśmy, o zgrozo, w naszej liturgii wielkopiątkowej za Żydów, w której jeszcze dwa lata temu w Polsce używaliśmy formuły „Żydzi są narodem, który kiedyś był narodem wybranym”. Chwała Bogu, ta formuła została zmieniona i modlimy się dziś tak jak cały Kościół powszechny za Żydów, którzy są narodem pierwszego wybrania2.

Druga teza Nostra aetate dotyczy odpowiedzialności za śmierć Chrystusa. Abp Ryś z charakterystyczną dla siebie łatwością objaśnia:

W Nostra aetate jest mowa, że nie wolno obwiniać ani Żydów historycznie żyjących z Jezusem, ani tym bardziej Żydów w ogóle. Przez wieki nazywano Żydów „Bogobójcami” albo „bratobójcami”. Kiedy podkreślano żydowskość Jezusa, to Żydów porównywano do Kaina – bratobójcy, który został też przez Boga ukarany wieczną tułaczką, co bardzo dobrze mówiąc brzydko, przekładało się na fakt żydowskiej diaspory i rozproszenia po świecie […]. Nostra aetate podkreśla, że nie wolno tak myśleć ani mówić o Żydach, a w ślad za tym Katechizm Kościoła katolickiego mówi o tym, że „chrześcijanie w o wiele większym stopniu ponoszą odpowiedzialność za śmierć Jezusa niż Żydzi, na których chętnie tę odpowiedzialność zrzucali przez wieki”3.

Trzeci przełom dokonany w Nostra aetate to „potępienie wszelkiego antysemityzmu, niezależnie od tego, kto by się go dopuszczał”.

Abp Ryś może nie pozwoliłby sobie sam na tak jednoznaczne przyznanie się do rewolucji, gdyby nie fakt, że to sam papież Franciszek powiedział na jednej z audiencji środowych z okazji 60. rocznicy opublikowania Nostra aetate, iż przeżyliśmy w Kościele przewrót. „Nie mówimy już dzisiaj o sobie i nie myślimy jako o wrogach czy obcych, ale jako o przyjaciołach i braciach” – powiedział papież4.

A zatem przewrót? Ciekawe, że wielkim polskim piewcą i adwokatem owego przewrotu nie jest nikt inny, niż autor wielkiego zgorszenia, jakim była łódzka „Arena Młodych” z naiwną lub nie, ale jednak profanacją Mszy św. …Czyżby abp Ryś nie wiedział, czym jest judaizm? Czyżby otwarcie przyznał, że Kościół się mylił przez dwa tysiące lat? Niestety, tak właśnie…

Po co to wszystko? Dlaczego polscy biskupi przed 26 laty ustanowili dzień judaizmu w Kościele? Dlaczego akurat ta mniejszość narodowo-religijna cieszy się takimi przywilejami i atencją?5 Według abp. Rysia „Dzień Judaizmu jest wyrazem troski o dobro Kościoła, o Jego żywotność, o wiarę Jego członków, ale także wspólnego z Żydami doświadczenia, że Bóg jest jeden, jest bliski i dobry dla człowieka, a Lud Izraela nigdy nie został przez Niego odrzucony”6. Jeśli takie szlachetne przesłanki zadecydowały o ustanowieniu Dnia Judaizmu, to pozostaje nam zapytać kiedy zostanie ustanowiony w Kościele – przynajmniej w Polsce – Dzień Tradycji Katolickiej (dla porównania: samych wiernych korzystających z posługi Bractwa św. Piusa X jest w Polsce ok. 5 tys., nie wliczając dzieci, a wg niektórych szacunków nawet do 9 tys. – co znacznie przewyższa liczbę praktykujących żydów w Polsce…)?

Ufamy, że artykuły zgromadzone w tym wydaniu „ZW” pozwolą wyrobić sobie katolickie, niezmienne i stare jak Kościół, spojrzenie na to zagadnienie.

Inne aspekty naszego życia są jednak o wiele bardziej zmienne! A zwłaszcza obowiązki kapłańskie i zadania, których podejmować muszą się kapłani Bractwa św. Piusa X. I tak w tych kilku pozostających mi słowach chciałbym pożegnać się z Państwem, gdyż od kolejnego wydania funkcję redaktora naczelnego naszego pisma obejmie dotychczasowy sekretarz redakcji, ks. Piotr Dzierżak. Ufam, że Pan Bóg będzie błogosławił pracy nowego redaktora naczelnego, a „Zawsze Wierni” coraz skuteczniej rozszerzać będą prawdę katolicką – prawdę jedyną! Bóg zapłać za wszystko!

ks. Jakub Wawrzyn FSSPX

Przypisy

1. ↑www.rdc.pl/aktualnosci/siedlce/czy-mozna-modlic-sie-o-nawrocenie-zydow-dzis-ogolnopolski-dzien-judaizmu_WaoZ8aBeukKN7FWTSWIi [dostęp: 18.01.2022]
2. ↑www.ekai.pl/abp-rys-zydzi-dalej-sa-narodem-wybranym/ [dostęp: 18.01.2022]
3. ↑Tamże.
4. ↑Tamże.
5. ↑Wg danych podanych przez eKAI obecnie do gmin żydowskich w Polsce należy ok. 4 tys. osób, natomiast społeczność Żydów w Polsce szacuje się na ok. 20 tys.; por.: www.ekai.pl/abp-rys-dzien-judaizmu-koniecznym-znakiem-dla-calego-kosciola/ [dostęp: 18.01.2022]
6. ↑Tamże.