W Wielkiej Brytanii ogłoszono projekt regulacji prawnych dotyczących powoływania do życia dzieci, które będą powstały z dwóch zarodków, poczętych metodą in vitro z komórek rozrodczych trojga osób. Projekt wszedł właśnie w fazę konsultacji społecznych, a jego autorom bardzo zależy, aby nowe regulacje weszły w życie do końca 2014 roku.

Naukowcy zaangażowani w najnowszą technikę zapłodnienia in vitro uważają, że opracowali „metodę terapeutyczną do wykorzystania w leczeniu chorób dziedzicznych”. Lekarze chcą zapobiegać przenoszeniu na dzieci chorób matek z defektami w mitochondrialnym DNA.

Mitochondria to małe struktury wewnątrz komórek, które dostarczają im energii. Defekty genetyczne powodują nieprawidłowe działanie mitochondriów, co może być przyczyną ponad 40 różnych schorzeń. Objawy chorób mitochondrialnych obejmują miopatie, encefalopatie, neuropatie.

Szacuje się, że z „wadliwymi” mitochondriami rodzi się 1 na 200 dzieci. Większość nie wykazuje żadnych objawów albo niewielkie. Poważne symptomy – takie jak utrata wzroku, niewydolność serca, osłabienie lub porażenie mięśni – zdarzają się rzadko. Jedno na 6,5 tys. dzieci rodzi się z ciężką chorobę mitochondrialną, na skutek której w niektórych przypadkach dochodzi do śmierci.

Brytyjscy naukowcy uważają, że takich chorób można uniknąć, o ile embriony przejdą tzw. ‘transplantację’ mitochondrialną.

Procedura polega na tym, że powołuje się do życia zarodek techniką in vitro, a następnie – zaraz po zapłodnieniu – usuwa jądro komórkowe z powstałej zygoty, które zostaje umieszczone w drugiej komórce jajowej z usuniętym kodem DNA. W rezultacie pierwszy zarodek obumiera, a powstaje nowy, który dziedziczy geny z DNA pary rodziców plus DNA mitochondrialne dawczyni komórki jajowej.

Nowa technika jest formą inżynierii genetycznej. Polega na projektowaniu dzieci o określonych cechach bio-genetycznych.

Prof. Doug Turnbull, neurolog z Uniwersytetu Newcastle stwierdził: „Wcześniejsze prace wykazały, że takie manipulacje są możliwe. Nasze doświadczenie pokazało, że możemy prowadzić rozwój tych zarodków do stadium blastocysty”. To aż 5 dni po poczęciu; w stadium blastocysty zarodek zagnieżdża się w śluzówce macicy.

Prof. Turnbull, pionier badań nad ‘transplantację’ mitochondrialną, powiedział: „Cieszę się, że rząd opublikował projekty rozporządzeń”. Neurolog zupełnie nie przejmuje się daleko idącymi konsekwencjami medycznymi i etycznymi swoich eksperymentów.

Prof. Dame Sally Davies, naczelna lekarz Wielkiej Brytanii, wtóruje swojemu koledze: „Umożliwienie mitochondrialnej transplantacji daje chorym kobietom możliwość posiadania dzieci bez ryzyka przekazania potomstwu ciężkich chorób genetycznych”.
 
Tymczasem niektóre środowiska zgłosiły obawy przed powoływaniem do życia dzieci z DNA pochodzącym od trzech osób. Dr David King, dyrektor Human Genetics Alert, powiedział, że rządowy projekt uregulowania zarodkowej inżynierii genetycznej to decyzja o bardzo poważnych konsekwencjach: „Rząd zalegalizuje dziedziczną modyfikację genomu ludzkiego, co jest zakazane w innych krajach europejskich”.

Brytyjskie Ministerstwo Zdrowia wspiera kontrowersyjną technikę. Jego przedstawiciel przypomniał opinii publicznej, że tu nie chodzi już o konsultacje, czy można tworzyć ludzki embrion z komórek rozrodczych kilku osób, ale w jaki sposób należy to realizować.

Według resortu zdrowia, transplantacja mitochondrialna będzie „świadczeniem zdrowotnym” skierowanym do niewielkiej grupy pacjentek. Urząd ds. Zapłodnienia i Embriologii Człowieka będzie w każdym przypadku decydował, czy istnieje „znaczące ryzyko” dziedziczenia przez dziecko choroby matki. Przewiduje się, że tylko najbardziej zagrożone kobiety – być może około 10 rocznie – będą przechodziły taką procedurę.

Projekt rozporządzenia przewiduje, że dawczyni komórki jajowej będzie traktowana przez służbę zdrowia w taki sam sposób, jak dawca narządów do transplantacji.

Dziecko urodzone w drodze takiego „podwójnego” zapłodnienia nigdy nie będzie mogło poznać tożsamości dawczyni komórki jajowej.
Wielka Brytania powoli legalizuje modyfikację ludzkiego genomu.

[Tłumaczenie i opracowanie własne HLI Polska na podstawie serwisu informacyjnego BBC News (J.Gallagher) – 27.02.2014 r.; także News HLI Polska/ Archiwum]