Zmarła pani  – profesor Elżbieta Zawacka. Nie doczekała swoich setnych urodzin, które miała obchodzić w marcu. Należała do pokolenia, któremu Opatrzność wysoko postawiła poprzeczkę, jej szczególnie. „Cichociemna”, żołnierz Armii Krajowej (kurierka Komendy Głównej AK), uczestniczka Powstania Warszawskiego, więzień polityczny PRL (5 lat w więzieniu), założycielka Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej i Wojskowej Służby Polek w Toruniu.

W 1939 r. w Katowicach pełniła funkcję komendantki Rejonu Śląskiego PWK. We wrześniu 1939 r. była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej, walczącym w obronie Lwowa. Od października 1939 r. do końca 1945 r. była żołnierzem „podziemnego wojska”. Zaprzysiężona do SZP w Warszawie pod pseudonimem „Zelma” organizowała na Śląsku, z członkiń PWK, autonomiczną komórkę kobiecą i pełniła funkcję szefa łączności w Komendzie Podokręgu SZP-ZWZ.

Pod koniec 1940 r. została przeniesiona do Warszawy, jako kurierka KG ZWZ-AK pod pseud. „Zo”, stała się prawdziwą legendą kurierów w okupowanej Europie. Była organizatorką szlaków zachodnich KG. W latach 1939-1945 posługując się fałszywymi dokumentami przekraczała granice ponad sto razy przenosząc wiadomości i meldunki (w przerwach miedzy kolejnymi wyprawami uczyła na tajnych kompletach Liceum im. Źymichowskiej

W lutym 1943 r. wyruszyła jako emisariuszka Komendanta Głównego AK przez Niemcy, Francję, Andorrę, Hiszpanię i Gibraltar do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Miała dwie misje: lepsze koordynowanie wędrówek poczt krajowych, przerzucanych przez bazy łączności Sztabu NW, funkcjonujace w krajach neutralnych oraz referowanie żądań gen. Roweckiego, dotyczących uprawnień słuzby żołnierzy-kobiet AK. Z Londynu powróciła 10. września 1943 r. skokiem spadochronowym.

(Za witryną Fundacji Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu)

Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, także Krzyżem Komandorskim tego orderu z gwiazdą, dwukrotnie odznaczona Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. W 1995 roku z rąk prezydenta Lecha Wałęsy otrzymała Order Orła Białego. W grudniu 2008 roku sejmik województwa kujawsko-pomorskiego nadał profesor Zawackiej Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa. Od kwietnia 2006 roku, jako druga kobieta w historii Polski, została generałem brygady Wojska Polskiego.

Maciej Eckardt

Za: Blog Macieja Eckardta
Odeszła „Cichociemna”