Rok Boży w liturgji i tradycji Kościoła świętego

Betleem! Jak miło i majestatycznie położone, wspanialsze nieomal i piękniejsze, niż obraz, który tworzy sobie o niem nasza wyobraźnia. Na wyniosłych grzbietach górskich biegnie długa linja jego domków, przerywana niejednym pysznym gmachem, kościołami, klasztorami i szkołami. Wewnątrz coprawda nie wygląda miasteczko lepiej niż inne miejscowości palestyńskie. Domy brzydkie i opuszczone, ulice brudne i tak wąskie, że trudno pojazdom się wyminąć, ale w zachowaniu się jego mieszkańców jest coś szlachetnego i ujmującego. Barwnie przybrane niewiasty słyną z piękności i stroju. Powiewny welon spływa z wysokiej i sztywnej ich czapki, wieńczonej naszytemi monetami. Z obu stron zwieszają się jeszcze ciężkie sznury monet. Mieszkańcy miasteczka wyrabiają z perłowej masy, z pestek lub drzewa oliwnego, z „kamienia Mojżesza” (kamień z wosku ziemnego) różańce, krzyże i inne dewocjonalja. Sprzedają je w Jerozolimie, a przez pielgrzymów rozchodzą się one po całym świecie.

Na krańcach miasta, od wschodu, wznoszą się dwie nowe wieże i podobne do fortecy zabudowania trzech klasztorów – łacińskiego, greckiego i armeńskiego; z pośród nich wynurza się kościół Najśw. Panny Marji ponad miejscem urodzenia Zbawiciela świata. Pewien pielgrzym tak o tem pisze: „Przybyliśmy jeszcze wczas, by móc przyłączyć się do procesji, którą oo. franciszkanie odbywają codziennie do świętej groty (miejsca urodzenia, żłóbka i ołtarza Trzech Króli). Była godzina piąta po południu. Wśród modłów i pieśni pobożnych udaje się ta procesja, która wychodzi z kościoła św. Katarzyny, do świętych grot i wraca z powrotem do wspomnianej świątyni. Świeca, którą każdy pielgrzym otrzymuje, i którą i ja przy tej sposobności niosłem, pozostaje miłą pamiątką. Po wielu stopniach schodzimy do ciemnych, głęboko położonych i skalistych ganków, gdzie znajduje się wiele kaplic, grot i grobów. Jeszcze jeden ciemny i wąski ganek i przychodzimy do większej groty, tajemniczo oświetlonej przytłumionym blaskiem 53 srebrnych lampek Łacinników, Greków i Armeńczyków. Jest to grota narodzenia Chrystusa Pana, dwanaście metrów długa, cztery szeroka i trzy wysoka. W półokrągłej niszy strony wschodniej znajduje się mały ołtarzyk. Pod płytą ołtarzową jest umieszczona na ziemi płyta z białego marmuru, oświetlona piętnastu srebrnemi lampkami. Na płycie wyżłobiona jest srebrna gwiazda i dokoła niej napis: «Tutaj narodził się z Marji Dziewicy Jezus Chrystus». Oprócz Kalwarji i Grobu świętego, jest to najświętsze miejsce ziemi.

Kilka metrów w kierunku zachodnim znajduje się ołtarz Trzech Króli, gdzie Mędrcy ze wschodu złożyli hołd i dary Dzieciątku Jezus. Przy tym ołtarzu odprawiają oo. franciszkanie codziennie mszę św. Z tyłu jest oznaczone marmurem miejsce żłóbka. Źłóbek sam przechowuje się od roku 642 w Rzymie w kościele Matki Boskiej Większej (S. Maria Maggiore).

Z tarasu klasztoru franciszkańskiego roztacza się przed oczyma czarujący widok. W oddali sterczą góry Galaad i Moab, widzimy stąd pole pastuszków, oddalone o pół godziny drogi. Pyszna zieleń gajów figowych i oliwnych, żyzne przestrzenie pól i pastwisk wypełniają krajobraz, gdzie pastuszkowie usłyszeli kiedyś z ust aniołów wieść: «Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli». Tam leży pole Booza, gdzie Rut zbierała kłosy, tam znajdują się łąki, na których mały Dawid pasał swe trzody i mężnie bronił ich przed dzikiemi zwierzętami”.