Wczoraj rząd opublikował propozycję zmian w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Nie wzbudzi pewnie większych emocji, a powinna, bo to w niej – być może przez nieuwagę – ukrywa się prawdziwa rewolucja w systemie opieki zdrowotnej. W obowiązującej ustawie jest zapis dotyczący wolontariatu (czyli nieodpłatnej pracy) i dzisiaj brzmi on tak:
Art. 42. 1. Wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia na rzecz:(…) 4) podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej.
Dzięki temu zapisowi w szpitalach nieodpłatnie pracują tysiące ludzi dobrej woli, począwszy od rozbawiającego chore dzieci Dr Clowna, spełniających dziecięce marzenia wolontariuszy Fundacji Mam Marzenie, amazonki pomagające kobietom po mastektomii radzić sobie z życiem bez piersi – długo by wymieniać. Każdy kto miał nieszczęście znaleźć się w polskim szpitalu wie, jak bardzo wiele pacjenci zawdzięczają wolontariuszom. Nie wspominam tu nawet o całym ruchu hospicyjnym, który bez wolontariuszy by po prostu nie istniał.
Opublikowany wczoraj projekt nowelizacji Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie „porządkuje” sytuację i po prostu usuwa wolontariat z „podmiotów leczniczych”.
13) w art. 42 w ust. 1 uchyla się pkt 4.
Rząd proponuje więc, aby z wolontariuszy nie mogły już korzystać „podmioty lecznicze w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej”, a to oznacza, że hospicjum (czy jakakolwiek inna organizacja pozarządowa lub publiczna placówka medyczna) nie będzie mogło korzystać z nieodpłatnej pracy lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów czy innych wolontariuszy zatrudnionych bezpośrednio w związku z działalnością leczniczą. Nie jest to bynajmniej niedopatrzenie, bo ten zakaz został bardzo obszernie uargumentowany w uzasadnieniu i ocenie skutków regulacji. Chodzi mianowicie o…konkurencyjność.
Zmiany w pozostałych przepisach, dotyczyć będą (…) rozszerzenia na podmioty prowadzące działalność leczniczą systemowego zakazu korzystania z wolontariuszy w ramach działalności leczniczej, stanowiącej w obecnym stanie prawnym regulowaną działalność gospodarczą, a więc de facto kwalifikowaną formę działalności gospodarczej. (…) Zmiana art. 1 pkt 13 jest konsekwencją wejścia w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która zmieniła status prowadzonej działalności leczniczej, tzn. działalności polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z art. 16 ustawy ww. działalność jest obecnie działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.), a więc działalnością gospodarczą, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Wolontariatem, w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, są jedynie świadczenia na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 zmienianej ustawy, organów administracji publicznej, jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy w zakresie ich działalności statutowej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. W związku z powyższym, jeśli działalność polegająca na udzielaniu świadczeń zdrowotnych jest w świetle przepisów o działalności leczniczej kwalifikowaną działalnością gospodarczą, korzystanie ze świadczeń wolontariuszy przy prowadzeniu tej działalności jest sprzeczne z zasadami konkurencji oraz narusza spójność systemową regulacji dotyczącej wolontariatu (…) Regulacja będzie miała pozytywny wpływ na konkurencyjność gospodarki, zlikwiduje bowiem nieuzasadnione przywileje związane z możliwością korzystania z nieodpłatnych świadczeń wolontariuszy przez niektórych przedsiębiorców.
Tak oto, drogi czytelniku, cichcem milczkiem, w ustawie, na którą niewielu zwróci uwagę, w niewinnym zapisie brzmiącym „w art. 42 w ust. 1 uchyla się pkt 4” rząd wprowadza prawdziwą rewolucję w służbie zdrowia, przeganiając z niej „naruszających konkurencyjność” wolontariuszy.
Kataryna