Wprowadzone przez Zachód sankcje i kontr-sankcje zastosowane przez Rosję obaliły jeden z mitów, rozpowszechnianych przez wielu obserwatorów. Głosił on, że bez importu żywności z Zachodu ta najzwyczajniej padnie z głodu. Tak się jednak nie stało. Rosja z importera staje się eksporterem żywności.
Rosja może w 2016 r. zostać liderem w eksporcie pszenicy i wrócić na dawną pozycję utraconą po obaleniu caratu, kiedy to carskie imperium cieszyło się opinią spichlerza Europy. Mimo suszy w ubiegłym roku w Rosji zebrano 108 mln ton ziarna, czyli niemal tyle, ile w rekordowym 2014 r. W rosyjskich zbiorach zbóż w minionym roku dominowała tradycyjnie pszenica – 63,9 mln ton, jęczmień- 18,3 mln ton, a także kukurydza, rzepak i owies. Zwiększenie produkcji zbóż notuje się w Rosji od 10 lat, kiedy to władze zaczęły w większy niż dotąd sposób wspierać rodzime rolnictwo, głównie przez budowę elewatorów umożliwiających magazynowanie zboża. Dzięki temu produkcja zbóż w minionym roku wzrosła o 30 mln ton, w tym pszenicy o 22 mln ton. Dysponując dużymi rezerwami, Rosja zaczęła wracać na światowe rynki zbóż, odzyskując jak oświadczył minister rolnictwa Aleksander Tkaczow – historyczną pozycję eksportera pszenicy. Szybko uplasowała się na trzecim miejscu po USA i Kanadzie. Zaczęła przodować wśród eksporterów zbóż na rynku śródziemnomorskim.
W tym roku według „The Wall Street Journal” , Rosja może zostać największym na świecie eksporterem pszenicy i sprzedać za granicę 23,5 mln ton tego zboża. Wyprzedzi Stany Zjednoczone, które wyeksportują 21,8 mln ton pszenicy i Kanadę, która sprzeda na światowym rynku 20,5 mln ton. Rosja może zacząć wypierać amerykańską pszenicę z jej tradycyjnych rynków. Zainteresowanie kupnem rosyjskiej pszenicy wyraził m.in. Meksyk. Oferta USA i Kanady ze względu na silny dolar staje się najzwyczajniej za droga dla kupujących . Rosyjska pszenica ze względu na słaby rubel staje się natomiast coraz bardziej atrakcyjna. Według ocen rosyjskiego ministra rolnictwa Rosja zwiększy w najbliższym czasie sprzedaż swojej pszenicy na rynek Chin i Azji południowo- wschodniej.
Sankcje korzystne dla rolników
Pisząc o rosyjskim rolnictwie trzeba zauważyć, że wzrost produkcji notuje ono nie tylko w dziedzinie zbóż. Rolnictwo jest jedną z niewielu branż, które mimo spowolnienia gospodarczego znacząco się rozwija. Sankcje gospodarcze nałożone na Rosję i kontr sankcje wprowadzone przez nią okazały się dla niego bardzo korzystne. Jak oświadczył premier Dmitrij Miedwiediew, rolnictwo bardzo szybko dostosowało się do nowych warunków i opanowało nawet produkcję niszową. Import żywności w maksymalnym wymiarze jest zastępowany przez rodzimą produkcję. Cel, jak rząd postawił przed resortem rolnictwa jest prosty, w 2020 r. Rosja ma osiągnąć samowystarczalność żywnościową. W wielu dziedzinach Rosja jest bliska osiągnięcia tego celu. W minionym roku popyt na mięso i jego przetwory w Rosji już w 89 proc. był zaspokajany przez rodzime rolnictwo. W porównaniu z 2014 r. produkcja mięsa drobiowego wzrosła w minionym roku o 7,7 proc. do 6 mln ton w wadze żywej. Produkcja żywca wieprzowego wzrosła o 3,8 proc. do 4 mln ton. Całkowita produkcja mięsa w Rosji w 2015 r. z wołowiną włącznie wyniosła 13,5 mln ton i była o 4,2 proc. wyższa niż w 2014 r.
Mleka też więcej
Rosja po raz pierwszy od 25 lat notuje też wzrost produkcji mleka. Z 24 mln ton zwiększyła się do 31 mln ton. Dzięki temu w tej dziedzinie Rosja stała się nie tylko samowystarczalna, ale uzyskała nadwyżkę. Tendencja ta trwa nadal. Wraz z produkcją mleka rośnie też jej przetwórstwo. Zjawisko to jest notowane w 46 regionach Rosji. Największym wzrostem może pochwalić się Baszkiria, Kraj Ałtajski i obwód Swierdłowski.
Dobra sytuacja w rolnictwie sprawia, że Rosja zwiększyła w minionym roku eksport rolny o 5 mld USD. Wyniósł on 20 mld USD. Oznacza to, że uzyska ona z tego tytułu 5 mld USD więcej niż w 2014 r. W branżowym ujęciu jest to największa pozycja eksportowa Rosji. Za sprzedaż broni w minionym roku zarobiła ona tylko 18 mld USD. Rosja eksportuje swoją produkcję rolną do 140 państw będących członkami WTO. Tylko 21 krajów, należących do tej organizacji nie importuje z niej tego asortymentu towarów. Głównym towarem eksportowym Rosji są zboża, olej tłoczony, mięso drobiowe, a także ryby i ich przetwory.
Jarzyny i warzywa Rosja eksportuje do 86 państw. Najwięcej kieruje do Turcji, Indii i Litwy. Oleje roślinne i tłuszcze zwierzęce sprzedaje do Turcji, Egiptu, Kazachstanu, Algierii, a także w mniejszych ilościach do 90 innych państw. Słodycze i orzechy Rosja wysyła dużymi partiami na Białoruś, a także do Kazachstanu, Chin i Litwy.
Ryby i półprodukty
Mięso i mięsne produkty Rosja dostarcza do 49 państw świata. Głównie do członków Unii Europejskiej, Ukrainy, Korei, Wietnamu, Mongolii i Tajlandii.
Ryby, raki i półprodukty z nich pochodzące znajdując nabywców w 82 państwach świata, największe ilości w Korei, Chinach, Japonii, Holandii i na Seszelach.
Azerbejdżan, Kazachstan, Ukraina, Egipt, Białoruś, Serbia i Turcja są zaś głównymi importerami rosyjskiego tytoniu.
Rekordowe ilości państw kupują też w Rosji alkohol, napoje bezalkoholowe i ocet. Nabywcy tych produktów rekrutują się przede wszystkim z 40 państw tak egzotycznych, jak Haiti, Francuska Polinezja, Etiopia itp.
Wzrost produkcji rolnej i eksportu rolno- spożywczego w Rosji świadczy, że sankcje dla jej rolników wyszły na zdrowie.
Marek A. Koprowski