Dodano: 2012-08-31 9:22 pm
W drugiej połowie sierpnia 1943 r. bandy UPA kontynuowały antypolską akcję w miejscowościach z różnych przyczyn pominiętych w lipcu, kiedy to nastąpiła kulminacja ludobójstwa na Wołyniu.
Początek sierpnia był względnie spokojny – prawdopodobnie dano Polakom czas na dokończenie żniw, by można było zagarnąć gotowe zbiory. Do zmasowanej akcji przypominającej atak z 11 lipca tzw. krwawą niedzielę, doszło w ostatnich dniach sierpnia, Ukraińcy zaatakowali wówczas 85 miejscowości, głównie w powiatach kowelskim, włodzimierskim i lubomelskim.
29 sierpnia UPA przeprowadziła akcję we wsi Ostrówki. Mężczyzn zamknięto w budynku szkoły, a kobiety, dzieci i starców w kościele. Jednocześnie napastnicy rozpoczęli kopanie kilku dołów na zwłoki.
Następnie bandyci przystąpili do wyprowadzania mężczyzn po kilku i mordowania ich przy użyciu siekier i maczug nad wykopanymi dołami.
Na wieść o pojawieniu się w okolicy patrolu niemieckiego Ukraińcy wyprowadzili uwięzionych w kościele i popędzili ich do lasu, gdzie wymordowali większość z nich. Jednocześnie wieś była plądrowana przez ludność ukraińską z sąsiednich wsi. W Ostrówkach zamordowano 438 osób, w tym 246 dzieci do lat 14.
Równocześnie z rzezią w Ostrówkach trwała rzeź sąsiedniej Woli Ostrowieckiej, gdzie mieszkańcami wsi zapełniono cały plac szkolny i budynek szkoły. Z tłumu wyprowadzano małymi grupami mężczyzn, na których następnie dokonywano egzekucji za pomocą siekier oraz narzędzi do zabijania zwierząt gospodarskich. Wkrótce w ten sam sposób zaczęto zabijać kobiety i dzieci.
Drewniany budynek szkoły, w którym znajdowało się 150-200 osób, obłożono słomą i podpalono, wrzucając jednocześnie do wnętrza granaty. W wyniku tej akcji zginęło 529 osób, w tym 220 dzieci w wieku do 14 lat.
Jednocześnie bandyckie akcje nacjonalistów ukraińskich trwały w innych rejonach Wołynia. 29 lub 30 sierpnia 1943 r. bojówki UPA i grupy chłopstwa ukraińskiego otoczyły wieś Budy Ossowskie położoną w powiecie kowelskim, a następnie wymordowały około 270 Polaków. Pozostali ocaleni z rzezi ukrywali się przez kilka tygodni w pobliskim lesie, skąd z nastaniem chłodów przedostawali się do pobliskich wsi.
29 sierpnia oddziały UPA zaatakowały kolonię Głęboczyca położoną w powiecie włodzimierskim. Napad nastąpił nad ranem, gdy Polacy jeszcze spali. Osadę otoczono i przystąpiono do mordowania mieszkańców przy pomocy siekier, wideł, szpadli i kijów, do uciekających strzelano. Dzień później cały dobytek Polaków został załadowany na wozy i zrabowany. Zginęło około 250 osób, z których 199 zidentyfikowano.
Tego samego dnia i w tym samym powiecie, członkowie UPA oraz ukraińscy chłopi napadli na kolonię Teresin. Grupy napastników włamywały się do domów i tam mordowały Polaków przy użyciu siekier, bagnetów i innych narzędzi. Zamordowano w niej 207 osób. Podobnie było w Sokołówce w której zginęło ok. 200 osób.
30 sierpnia 1943 r doszło do zbrodni w kolonii Gaj położonej w powiecie kowelskim, gdzie Polaków spędzono do budynku szkoły. Mordu dokonali pochodzący ze wsi Janówka przymusowo zmobilizowani chłopi ukraińscy. W masakrze zginęło około 600 Polaków.
Jak szacuje cześć historyków, łącznie w sierpniu 1943 r. dokonano napadów na 301 miejscowości i zamordowano co najmniej 8280 Polaków.
W sierpniu 1992 r. miała miejsce pierwsza ekshumacja szczątków wymordowanej ludności polskiej, które pochowano na dawnym cmentarzu w Ostrówkach. W 2011 r. roku odnaleziono ciała kolejnych ofiar rzezi, w tym około 150 dzieci. Wydobyte szczątki 30 sierpnia 2011 r. pochowano uroczyście na tym samym cmentarzu
Postawiony jesienią 2011 r. przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa pomnik ku czci ofiar masakry w Ostrówkach i Woli Ostrowieckiej został jeszcze w tym samym roku zdewastowany. Z granitowego krzyża kilkanaście dni temu wyrwano polskie godło państwowe – mosiężnego orła.
Paweł Brojek
Źródła:
Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006
Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000
Władysław Filar, Wołyń 1939-1944, Toruń 2003