Symbolicznym aktem usunięcia ostatniej z kotw podtrzymujących rusztowanie, zakończono remont wieży Bazyliki Mariackiej w Gdańsku. Prace trwały ponad dwa lata, a w ich trakcie wykonano konserwację pięciu tysięcy metrów kwadratowych ceglanych ścian. Ostatnią kotwę rusztowań, używanych w czasie remontu wykręcili z muru wieży prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz honorowy konsul Norwegii Michał Rzeszewicz.
Remont wieży kosztował 4 mln euro, a jego realizacja rozpoczęta w maju 2008 roku możliwa była dzięki wsparciu finansowemu Norwegii, Islandii i Liechtenstein w ramach Mechanizmów Finansowych EOG i Norweskiego. Również samo Miasto Gdańsk na przestrzeni ostatnich kilku lat przeznaczyło w formie dotacji wiele milionów złotych na renowację Bazyliki Mariackiej.
”” Majstersztyk! ”” mówią o gigantycznych pracach konserwatorskich wszyscy zaangażowani w remont wieży. Aby prace mogli rozpocząć konserwatorzy, najpierw należało zamontować niemal 200 ton rusztowań, sięgających samego szczytu wieży. Sam ich montaż trwał pięć miesięcy. ”” Wykonaliśmy podczas prac jedną z najnowocześniejszych dokumentacji przy pomocy skanera laserowego 3D ”” mówi Tomasz Korzeniowski, dyrektor zbiorów i główny konserwator zabytków Bazyliki Mariackiej, który kierował pracą konserwatorów.
Wieża Bazyliki Mariackiej została oczyszczona z grzybów, a cegieł nie rozsadza już woda. ”” Nie ma co ukrywać, gdy zaczynaliśmy prace, stan wieży był już krytyczny ”” opowiada Tomasz Balcerowski, główny wykonawca prac w Bazylice. ”” Zaczęliśmy od dachu, gdzie położyliśmy nową dachówkę, tzw. klasztorną, o znacznie większej wytrzymałości niż ta zwykła.
Najważniejsze jednak było „naprawienie” cegieł na 76-metrowej wieży. Te na elewacji trzeba było oczyścić tak, by zachować ich naturalną patynę. W wielu miejscach konieczne było uzupełnienie elementów kamiennych czy murarskich. Do tego trzeba było zastosować większą niż obecnie cegłę, ręcznie formowaną, taką, jaką stosowano w średniowieczu.
W ramach prac wyremontowano dwa dachy wieńczące wieżę i wykonano kompleksową renowację jej murów. Konserwatorzy cegła po cegle sprawdzali stan ścian i tam, gdzie zachodziła taka konieczność, uzupełniali ubytki zaprawy bądź cegieł. Zdaniem Korzeniowskiego, w czasie trwającego ponad dwa lata remontu, natrafiono na co najmniej 50 tysięcy miejsc, które wymagały interwencji. Przy okazji prac konserwatorzy odkryli pamiątkowe wpisy, jakie pozostawili na ścianach świątyni murarze, przeprowadzający poprzednie remonty wieży. ”” Znaleziono na przykład wyryty w cegłach w 1693 roku napis z nazwiskami fachowców. Podobną pamiątkę pozostawili po sobie murarze, którzy przeprowadzali remont wieży w latach 1928-30 ”” wyjaśnił Korzeniowski.
Niewykluczone, że w najbliższych latach Bazylika przejdzie kolejne remonty. Oprócz wieży, szybkiej interwencji wymagają też pozostałe ściany świątyni oraz jej dachy. Przedstawiciele kościoła chcieliby zrekonstruować szczyty Bazyliki z krzyżami od ulicy Piwnej (podobne istnieją, ale od ulicy Mariackiej i Grobla I). Dawne projekty krzyży świątynia otrzymała od Andrzeja Januszajtisa. ”” Kolejnym pomysłem jest także renowacja wieżyczki nad nawą główną ”” opowiada Tomasz Korzeniowski. ”” Chcielibyśmy przywrócić pierwotny wygląd również środkowej wieży, która po remoncie w latach 70-tych nieco zmieniła swój kształt. Na wymienione najpilniejsze prace w Bazylice potrzeba jeszcze ok. 20 mln euro.
Bazylika Mariacka – najbardziej znana świątynia Gdańska, to jednocześnie największy zbudowany z cegły, gotycki kościół w Europie. Kamień węgielny pod budowę Bazyliki położono w marcu 1343 r. Wznoszono ją etapami przez 159 lat ”” do 1502 roku. Bazylika ma kubaturę ok. 155 tysięcy metrów sześciennych. Jej wnętrze liczące ponad 6,7 tysiąca metrów kwadratowych powierzchni, może pomieścić około 20 tysięcy ludzi. W murach świątyni znajduje się 37 olbrzymich okien. Do wnętrza kościoła prowadzi siedem bram, każda z innej uliczki. Zdobi go tyle samo wież iglicznych. Wieża dzwonna licząca sobie 82 m wysokości (do kalenicy), zakończona jest dwoma dachami, między którymi znajduje się pomost widokowy. Wśród największych skarbów Bazyliki są m.in. kopia tryptyku „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga, wykonanego w drugiej połowie XV wieku oraz wysoki na 14 metrów zegar astronomiczny Hansa Duringera, pokazujący m.in. rok, godzinę i minuty, znaki Zodiaku, kalendarz świąt kościelnych i fazy księżyca.