Dogmat: Maryja została poczęta bez zmazy grzechu pierworodnego (de fide).
Dnia 8 grudnia 1854 r. papież Pius IX swoją bullą Ineffabilis promulgował następującą doktrynę jako objawioną przez Boga: „Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia – mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmogącego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego – została zachowana jako nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną, i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i bez wahania wierzyć” (D 1641).
Wyjaśnienie dogmatu
- Przez poczęcie należy rozumieć poczęcie bierne. Pierwszym momentem poczęcia jest chwila, w której dusza stworzona przez Boga łączy się z cielesną materią przygotowaną przez rodziców.
- Istota grzechu pierworodnego zasadza się (formaliter) na spowodowanym przez upadek Adama braku łaski uświęcającej. Maryja została uchroniona od tego braku i weszła w życie w stanie łaski uświęcającej.
- Wolność Maryi od grzechu pierworodnego była niezasłużonym darem Boga (gratia) i względem prawa była wyjątkiem i przywilejem udzielonym tylko Jej (singulare).
- Przyczyną sprawczą (causa efficiens) Niepokalanego Poczęcia Maryi był Wszechmogący Bóg.
- Przyczyną zasługującą (causa meritoria) było Odkupienie dokonane przez Jezusa Chrystusa. Wynika stąd, że nawet Maryja potrzebowała odkupienia i została odkupiona. Na mocy swojego naturalnego początku, jak wszyscy potomkowie Adama, podlegała konieczności urodzenia się w grzechu pierworodnym (debitum contrahendi peccatum originale). Jednakże, w skutek nadzwyczajnej interwencji Boga, Maryja została zachowana od zmazy grzechu pierworodnego (debuit contrahere peccatum, sed non contraxit). A zatem Maryja została odkupiona „łaską Chrystusową”, ale w spsób doskonalszy niż inni ludzie. Gdy ci bowiem zostają uwolnieni od grzechu już obecnego w ich duszy (redemptio reparativa), Maryja, Matka Odkupiciela została uchroniona przed zmazą grzechu pierworodnego (redemptio preservativa lub prae-redemptio). Tak więc dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi w żaden sposób nie stoi w sprzeczności z dogmatem, który głosi, że wszyscy potomkowie Adama podlegają grzechowi pierworodnemu i potrzebują odkupienia.
- Przyczyną celową (causa finalis proxima) Niepokalanego Poczęcia Maryi jest Jej Boże Macierzyństwo: dignum Filio tuo habitaculum preparasti (modlitwa na Uroczystość Niepokalanego Poczęcia).
Dr Ludwig Ott
Fundamentals of Catholic Dogma, Rockford, Illinois, 1974, s. 199; tłum. Paweł K. Długosz