Dziedzictwo jakobitów

13 lutego 1824 r., nieco ponad miesiąc po śmierci swego dziadka, króla Wiktora (24 VII 1759 – 10 I 1824, panującego od 1819 r.), i wstąpieniu na tron Marii III (6 XII 1792 – 15 IX 1840), królowej Anglii i Irlandii oraz Szkocji (jako Marii II), urodziła się JCiKW arcyxiężniczka Anna Maria Beatrycze Franciszka, najmłodsze dziecko i druga córka królowej i jej męża – oraz wuja po kądzieli – JCiKW Franciszka IV, xięcia Modeny, Reggio i Mirandoli, arcyxięcia Austria-Este, xięcia Węgier, Czech i Chorwacji. Poprzez podwójne prawo dziedziczenia była od dnia swych narodzin zarówno w jakobickiej linii sukcesji Stuartów, jak i habsburską arcyxiężniczką z linii modeńskiej (linii Este). Razem ze swym rodzeństwem, arcyxięciem Franciszkiem (Francesco Ferdinando Geminiano), xięciem Kornwalii i Rothesay (późniejszym królem Anglii, Szkocji i Irlandii Franciszkiem I, a także xięciem Modeny, Reggio, Mirandoli, Massy, Guastalli, Carrary i Lunigiany Franciszkiem V), arcyxięciem Ferdynandem (Ferdinando Carlo Vittorio) i arcyxiężniczką Marią Teresą, byli pierwszymi brytyjskimi xiążętami tytułowanymi zarówno Cesarską, jak i Królewską Wysokością.

6 lutego 1847 roku wyszła za mąż za Don Juana III de Borbón y Braganza (1822-1887), przyszłego karlistowskiego króla Hiszpanij w latach 1860-1868, znanego następnie jako hrabia Montizón, który z kolei 24 sierpnia 1883 r. nastąpił po swym szwagrze Henryku V (zwanym hrabią Chambord), jako głowa Domu Burbonów oraz prawowity król Francji i Nawarry Jan III.

Jan i Maria Beatrycze początkowo mieszkali w Modenie, ale zmuszeni byli ją opuścić podczas rewolucji 1848 roku. Po krótkim czasie spędzonym w Austrii, gdzie urodził się ich pierwszy syn (Infant Don Carlos María de los Dolores Juan Isidro José Francisco Quirin Antonio Miguel Gabriel Rafael de Borbón y Austria-Este, Duque de Madrid [ur. w Laibach, w austriackiej prowincji Carniola – bardziej znanej pod nazwą Kraina, obecnie Lublana, stolica Słowenii, 30 III 1848 – zm. w Varese, 18 VII 1909]), osiedlili się w Londynie, w wynajętym domu w pobliżu Regents Park, gdzie urodził się ich młodszy syn (Infant Alfonso Carlos Fernando José Juan Pío de Borbón y Austria-Este, Duque de San Jaime [9 XII 1849 – Wiedeń, 29 IX 1936]). Mimo konserwatyzmu i głębokiej pobożności własnej rodziny, a zwłaszcza żony, Jan kultywował liberalne poglądy. Rozstał się z Marią Beatrycze, która powróciła do Modeny, gdzie wychowywała obu synów przy aktywnym wsparciu swego brata, króla Franciszka I, już wtedy bezdzietnego (jego i królowej Adelgundy [z domu xiężniczki bawarskiej] jedyna córka, JCiKW xiężniczka Anna Beatrycze, zmarła przed osiągnięciem dziewiątego miesiąca życia [19 X 1848 – 8 VII 1849]).

Maria Beatrycze tym samym połączyła w niemal niepowtarzalny sposób prawowitość tronu brytyjskiego, tronu hiszpańskiego, prawa do korony francuskiej i tronu xięstwa Modeny, będąc xiężniczką z jakobickiej linii władców Anglii, Szkocji i Irlandii, a także małżonką władcy najpierw Królestw Hiszpańskich, a następnie Francji i Nawarry. W jej osobie nastąpiło także zespolenie tożsamości Habsburgów i potomków Domów królewskich Sabaudii, Burbonów i Stuartów.

Była też matką i znaczącym autorytetem dla legitymistów, wraz ze swym starszym bratem, królem Franciszkiem I, oraz dwoma synami: królem Karolem VII (hiszpańskim) / XI (francuskim) i królem Alfonsem Karolem I (hiszpańskim) / Karolem XII (francuskim), którzy zachowali prawowitość zarówno w Hiszpaniach, jak i Francji, jako karlistowscy monarchowie na emigracji, a także, o czym nie zapomnieli francuscy legitymiści (zwani Białymi Hiszpańskimi), jako zwierzchnicy Domu Bourbonów i prawowici władcy Francji i Nawarry.

Jej starsza siostra, JCiKW xiężniczka Maria Teresa Beatrycze (14 VII 1817 – 25 III 1886), hrabina Chambord i de iure królowa Francji, była także mężną obrończynią legitymizmu i po śmierci swego męża, Henryka V (1820-1883), stanowczo odrzuciła roszczenia orleanistycznego pretendenta do tronu Francji. Za życia tych niezwykłych i pobożnie katolickich xiężniczek brytyjskich jedność europejskich legitymistów była tak silna, jak nigdy wcześniej, mimo że żyły w epoce osławionej uzurpatorki, xiężniczki Alexandryny Wiktorii von Brunszwik-Lüneburg z Hanoweru, wdowy po xięciu zu Sachsen-Coburg und Gotha.

Zmarła 18 marca 1906 roku w prowincjonalnym miasteczku Gorycja w regionie Friuli-Wenecji Julijskiej (Görz w Austro-Węgrzech), w którym (w pałacu Strassoldo) po rewolucji lipcowej 1830 roku swą siedzibę założył na wygnaniu prawowity dwór francuski. Została pochowana w cesarskim mauzoleum w Grazu (Styria, południowa Austria).

tłumaczenie: Adam Raszewski, opracowanie: Adrian Nikiel

Na podstawie: Stelios Rigopoulos, HI&RH Princess Maria Beatrice, by marriage de jure Queen of Spain and France na jakobickiej listy dyskusyjnej.