Politycy Platformy Obywatelskiej sprzedają, co mogą. Nie tylko to, co jest w dyspozycji rządu, ale także władz lokalnych. Największą transakcję w historii polskich samorządów właśnie finalizują władze Warszawy. Za 1,44 mld zł oddają Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (SPEC) francusko-australijskiemu koncernowi „Dalkia”. Dostarczanie ciepłej wody w mieście tak dużym jak stolica Polski jest zajęciem dochodowym. Zagraniczny właściciel zapewne uczyni je jeszcze bardziej dochodowym. Oznacza to, że koszty usługi, bez której nie można się obyć, wzrosną, a zyski zostaną wytransferowane za granicę. Za doraźną korzyść władze Warszawy pozwalają na stały drenaż kieszeni jej mieszkańców.
SPEC sprzedany
SPEC dysponuje jednym z największych systemów ciepłowniczych na świecie. W jego skład wchodzi prawie 1650 km sieci, którą dostarczane jest ciepło do 19 tys. budynków na terenie Warszawy. Obejmuje to ponad 80 proc. wszystkich potrzeb w tym zakresie na terenie stolicy. Do obsługi tej sieci zatrudnionych jest prawie 1900 osób. Jedynym właścicielem przedsiębiorstwa był dotąd warszawski samorząd. Decyzją stołecznych władz, na czele których stoi prezydent miasta Hanna Gronkiewicz-Waltz, czołowy polityk PO, 85 proc. akcji SPEC zostało sprzedanych koncernowi „Dalkia” za 1,44 mld zł. Pozostałe 15 proc. zostanie rozdzielone między pracowników.
Wpływy ze sprzedaży mają być przeznaczone na sfinansowanie innych ważnych dla Warszawy inwestycji. Przedstawiciele nowego właściciela deklarują, że poprawią jakość obsługi klienta oraz zainwestują w ograniczenie strat energii. Nieoficjalnie mówi się, że „Dalkia” zakupi także 4 warszawskie elektrociepłownie (Siekierki, Źerań, Kawęczyn, Wola), które należą obecnie do szwedzkiej firmy „Vattenfall”, a z których SPEC pobiera ciepło. Jeśli to nastąpi, to francusko-australijski koncern stanie się pełnym monopolistą nie tylko w rozprowadzaniu, ale także w produkcji ciepła dla Warszawy. W umowie sprzedaży zapisano też warunek, że nowy właściciel przez 10 lat nie może sprzedać udziałów ani przenieść siedziby firmy w inne miejsce. Ma to zagwarantować, że ewentualny podatek dochodowy będzie płacony w Warszawie i jego część będzie zasilać budżet miasta.
Ceny wzrosną „umiarkowanie”
Francuzi zobowiązali się, że w ciągu 7 lat zainwestują w sieć ciepłowniczą okrągły miliard zł. Ma to być dodatkowy atut tej transakcji. Jednak na tle zysków wypracowywanych dotychczas przez SPEC, nie jest to żadna rewelacja. W ubiegłym roku zysk ten wyniósł 80 mln zł. A więc gdyby utrzymywał się on na takim poziomie przez 7 lat, skumulowany zysk dałby 560 mln zł, czyli ponad połowę wartości zadeklarowanych inwestycji. Taki poziom nakładów na rozwój firma planowała jeszcze przed sprzedażą w oparciu o własne możliwości, i to w ciągu 5 lat. Wynika z tego, że ta transakcja nie przyspieszy, a wręcz spowolni rozwój SPEC-u.
Dodatkowo szefowie koncernu „Dalkia” nie ukrywają, że zamierzają podnieść ceny na ciepło. Władze Warszawy uspokajają, że podwyżki te nie będą drastyczne. Twierdzą, że nowy nabywca, który działa już w ponad 40 miastach i miasteczkach w Polsce, w tym w Poznaniu i Łodzi, znany jest z łagodnych wzrostów cen. W naszym kraju opłaty za tego typu usługi są kontrolowane przez państwo. Zajmuje się tym Urząd Regulacji Energetyki. Zapewnienia te nie są zbyt wiarygodne. Bo skąd warszawscy politycy PO mogą wiedzieć, co zrobi zagraniczny nabywca, jak już w pełni obejmie prawa właścicielskie? Mając pozycję monopolisty, będzie ją wykorzystywał w stopniu maksymalnie możliwym. Oznacza to, że te „łagodne” podwyżki będą wynosiły maksymalny dopuszczalny przez URE pułap. Celem francusko-australijskiego nabywcy będzie jak najwyższy zysk, a nie dobro mieszkańców.
Prywatne nie zawsze lepsze od publicznego
„Dalkia” działa w 40 krajach świata. W Polsce już dysponuje 1670 km sieci ciepłowniczej i obsługuje 1,1 mln mieszkańców. Jest to największa zagraniczna firma działająca na polskim rynku usług komunalnych. W 60 proc. należy ona do francuskiego koncernu „Veolia Environnement”, zajmującego się dostarczaniem usług komunalnych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, transportem publicznym i energetyką. Koncern ten jest notowany na giełdach w Nowym Jorku i Paryżu, a jego akcje należą do osób prywatnych, ale też do wielu podmiotów państwowych.
Pozostała część, 40 proc. akcji firmy „Dalkia” należy do australijskiego funduszu „Industry Funds Management”, dysponującego pieniędzmi z 32 australijskich funduszy emerytalnych. A więc z każdej złotówki zysku wypracowanej przez warszawską energetykę cieplną 40 groszy będzie systematycznie trafiało na wypłatę emerytur w Australii. Polscy emeryci mieszkający nie tylko w stolicy, ale w każdym innym mieście, gdzie ciepłem zajmuje się „Dalkia”, płacąc ze swoich marnych emerytur coraz wyższe rachunki, będą się zrzucać na wypłaty dla emerytów z bogatych antypodów. Taki jest efekt decyzji podjętej przez polityków Platformy Obywatelskiej o sprzedaży SPEC-u.
Na temat prywatyzacji usług komunalnych panują różne opinie. Dominuje pogląd, że dostarczanie ich przez prywatną firmę jest bardziej efektywne, a przez to tańsze. Praktyczne doświadczenia nie zawsze potwierdzają tę opinię. Unia Europejska w swoich dokumentach obie formy własności – publiczną i prywatną – uznaje za równoprawne. W usługach komunalnych problemem jest bowiem brak prawdziwej konkurencji. Jeśli prywatne przedsiębiorstwo uzyska pozycję monopolisty, winduje ceny i w efekcie takie usługi dla mieszkańców stają się jeszcze droższe, niż gdy dostarczała je spółka publiczna. Gdy oddaje się taką dominującą pozycję obcej firmie, której właściciele nie są związani ani z tym miastem, ani z tym krajem, a ich uwaga skupia się jedynie na transferowaniu jak największego zysku, sytuacja staje się bardzo niekorzystna. Tym bardziej że SPEC mógł wejść na giełdę, zachować samodzielność i z czasem stać się polską „Veolią”.
Bogusław Kowalski
Artykuł ukazał się w tygodniku „Niedziela”, nr 33/2011