Polska policja dostanie do dyspozycji nowy system informatyczny, który pozwoli im sprawdzić na terenie UE, w jakich bankach osoby objęte śledztwem lokują swoje pieniądze. To jednak nie koniec, nowy system pozwoli Policji śledzić dalszy obieg brudnych pieniędzy, ustalać, jakie akcje czy nieruchomości są za nie kupowane, ułatwi też dostęp do baz danych urzędów skarbowych.

Wszystko za sprawą nowelizacji ustawy o wymianie informacji z organami ścigania państw UE, która przygotowywana jest przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W dokumencie zawarto założenia odnośnie stworzenia systemu prawnego i informatycznego, który pozwoli policji na dostęp do baz danych biur maklerskich czy banków.

Nowy system z łatwością sprawdzi, czy podejrzany z zagranicy posiada w Polsce rachunki bankowe, czy kupił w naszym kraju jakieś posiadłości, lub czy inwestuje na giełdzie lub w fundusze inwestycyjne.

Na projekt przewidziano 28 mln zł. Najwięcej z tej kwoty zabierze szkolenie policjantów i rozbudowa systemów informatycznych, które zapewnią im dostęp do danych.

Na dzisiaj polskie biuro do odbierania mienia przestępców, w przeciągu niecałych dwóch lat funkcjonowania (od grudnia 2008 do lipca 2010) sprawdziło majątki 133 osób oraz 43 podmiotów gospodarczych. W jednostce pracuje ośmiu funkcjonariuszy, do tej pory kontrole przeprowadzane były na zlecenie dziewięciu państw Uni Europejskiej.

Polska jednostka kontaktowała się również z podobnymi oddziałami za granicami naszego kraju, w ten sposób sprawdzono 76 osób oraz 47 podmiotów gospodarczych.

Funkcjonariusze pracujący w jednostce zgodnie twierdzą, że biuro ma niedostateczne uprawnienia, aby spełnić wymagania stawiane przez Unię Europejską. Jeden z urzędników resortu spraw wewnętrznych, świadomy tego problemu, skomentował to słowami: „zmiany w obowiązującym prawie muszą być przeprowadzone szybko”.

Dyrektywy unijne nakazują, aby takie jednostki do odzysku mienia istniały. W specjalnych przypadkach mają obowiązek przekazywać żądane informacje w przeciągu ośmiu godzin. Dzisiaj polskie realia są takie, że funkcjonariusze muszą „ręcznie” zapytać 71 central banków i 579 banków spółdzielczych, podobnie wygląda sytuacja z rachunkami inwestycyjnymi. Dlatego projekt zakłada stworzenie centralnego rejestru posiadaczy kont. Rejestr ten nie będzie jednak zawierał (przynajmniej na razie) informacji o przeprowadzanych na kontach operacjach.

Ułatwieniem pracy funkcjonariuszy ma być również łatwiejszy dostęp do informacji gromadzonych przez urzędy skarbowe. Obecnie do takich danych można uzyskać dostęp dopiero po wszczęciu postępowania karnego wobec danej osoby.

Koszty związane z prowadzeniem takiego biura są duże, ale jak uważają pracownicy MSWiA zmiany są konieczne. Urzędnicy liczą również, że dzięki usprawnieniu działania biura odbierania mienia, łatwiej będzie zająć np. posiadłość podejrzanego, co ma być zyskiem dla budżetu państwa. Miejmy nadzieję, że funkcjonariusze nie postanowią podejść do tematu od strony biznesowej i nie postanowią po prostu wyrabiać „normy”.

Warto dodać, że każde z biur ma prawo odmówić udzielenia informacji swoim odpowiednikom z innych krajów UE, jeśli w grę wchodzi ważny interes państwa. Jest to trochę dziwne, bo wykorzystanie tego prawa do odmowy daje automatycznie znać służbom innego kraju, że w dane przestępstwo „umoczone” jest inne państwo.

Rozwój tego typu systemów kontroli nie będzie się raczej odbywał w próżni. Kto wie, czy właśnie pragnienie prześwietlenia finansów potężnych i bogatych obywateli nie zaowocuje rozwojem takich mechanizmów kryptograficznych, które pozwolą na znacznie skuteczniejsze maskowanie obrotu finansowego. Na razie są one w fazie zalążkowej – ale „potrzeba jest matką wynalazku”.

Paweł Gazda

źródło: gazetaprawna.pl