Podczas gdy pod Pałacem Prezydenckim obserwujemy narodziny polskiego zapateryzmu, za oceanem trwa walka o zachowanie tradycyjnego charakteru małżeństwa jako (nierozerwalnego) związku kobiety i mężczyzny. W Stanach Zjednoczonych toczy się w tej sprawie jeden z przełomowych procesów sądowych.

A oto skrócona historia wypadków. Na mocy rozstrzygnięcia w sprawie In re Marriage Cases (2008) w Kalifornii uznano, że prawo Kalifornii „ogranicza małżeństwo do par obupłciowych, co narusza stanowe prawa konstytucyjne par jednopłciowych i nie może być wykorzystywane do wykluczania ich z instytucji małżeństwa”. W konsekwencji zaczęto honorować „małżeństwa” jednopłciowe. Następnie, również w 2008 roku, Propozycja 8 (tzw. Proposition 8) wprowadziła do Konstytucji Kalifornii poprawkę, zgodnie z którą „jedynie małżeństwo między mężczyzną a kobietą jest ważne i uznawane w Kalifornii”. Sprawa Strauss v. Horton utrzymała Propozycję 8 w mocy, jednak uznała za ważne „małżeństwa” homoseksualne zawarte przed przegłosowaniem Propozycji 8. W wyniku kolejnej sprawy, Perry v. Schwarzenegger, 4 sierpnia br. przy uciesze gwiazd Hollywood i gubernatora Arnolda Schwarzeneggera, uznano Propozycję 8 za niezgodną z Konstytucją Kalifornii. Sędzia Vaughn R. Walker, sam w licznych relacjach prasowych nazywany homoseksualistą, czego nie chciał potwierdzić, uchylił Propozycję 8 zamykając sprawę 4 sierpnia („The San Francisco Chronicle” określiło kwestię jego upodobań „tajemnicą poliszynela” – czytamy w „The New York Times”). Czeka ją teraz ewentualna apelacja, a potem skierowanie do Sądu Najwyższego.

W tej sprawie obroną małżeństwa zajęła się Protect Marriage, szeroka koalicja osób i organizacji, wśród których znalazły się władze mormonów, katolików i wiele kościołów ewangelikalnych. Po przeglądzie akt sprawy inicjatywie należy zarzucić brak profesjonalizmu. W ostatniej chwili wycofała ona większość swoich ekspertów tłumacząc to troską o ich bezpieczeństwo. Sąd zakwestionował również merytoryczność opinii i kompetencje dwóch ekspertów, którzy mimo tego zeznawali. Z drugiej strony można było odnieść wrażenie, że jedynie pracownicy instytutów gender studies mieliby szansę być uznani przez sąd za „kompetentnych” ekspertów od homoseksualizmu. Sposób zredagowania dokumentu również wydaje się wysoce jednostronny. W oczy rzuca się postulat lobby homoseksualnego, które uważa kalifornijskie związki partnerskie za dyskryminujące homoseksualistów. Budzi to wątpliwości co do intencji ich polskich odpowiedników, którzy właśnie takich związków obecnie się domagają. Jako że działacze lokalni i zamorscy kierują się tą samą logiką, można przyjąć, że to nie one są dla nich celem ostatecznym.

Warto przyjrzeć się linii argumentacyjnej i sposobie prezentacji faktów w dokumencie. Można tam znaleźć kuriozalne stwierdzenia, np. że religijne przekonanie o grzeszności homoseksualizmu rani homoseksualistów albo że dzieci nie muszą mieć rodziców obojga płci, żeby dobrze przygotować się do życia. Warto przyjrzeć się temu dokumentowi ku przestrodze, bo i nas za jakiś czas czeka ta sama walka i możemy spodziewać się tej samej metody działania. Warto więc zawczasu przygotować się do dyskusji.

Michał Jasiński

Perry v. Schwarzenegger

Określenie faktów

22. Gdy w 1850 r. Kalifornia została stanem, małżeństwo rozumiano jako wymagające męża i żony.

27. Małżeństwo między mężczyzną i kobietą było zorganizowane tradycyjnie w oparciu o domniemanie podziału pracy wzdłuż podziału na płcie. Uważano, że mężczyźni nadają się do pewnego typu prac, a kobiety do prac innego typu. Uważano, że kobiety powinny wychowywać dzieci, a mężczyźni zapewniać byt rodzinie.

28. Wprowadzenie prawa o rozwodzie bez orzekania o winie uprościło małżonkom zakończenie małżeństwa i pozwoliło im definiować swoje role w małżeństwie.

46. Ludzie na ogół nie wybierają swojej orientacji seksualnej. Źadne wiarygodne dowody nie potwierdzają wniosku, że jednostka może, poprzez świadomą decyzję, interwencję terapeutyczną lub inną metodę, zmienić swoją orientację seksualną.

47. Kalifornia nie ma interesu w żądaniu od gejów i lesbijek zmiany swojej orientacji seksualnej ani w zmniejszeniu liczby gejów i lesbijek w Kalifornii.

48. Pary jednopłciowe są takie same jak pary obupłciowe w zakresie cech istotnych dla zdolności tworzenia udanych związków małżeńskich. Podobnie jak pary obupłciowe, pary jednopłciowe mają szczęśliwe relacje, dające dużo satysfakcji, i tworzą głębokie emocjonalne więzi i silne zaangażowanie wobec swoich partnerów. Standaryzowane miary usatysfakcjonowania z relacji, przystosowania się do relacji i miłości nie różnią się w zależności od tego, czy para jest jednopłciowa, czy obupłciowa.

49. Prawo Kalifornii zezwala gejom i lesbijkom i zachęca ich do rodzicielstwa przez adopcję, rodzinę zastępczą lub technologię reprodukcji wspomaganej. Około 18 proc. par jednopłciowych w Kalifornii wychowuje dzieci.

50. Pary jednopłciowe otrzymują te same materialne i niematerialne korzyści z małżeństwa, co pary obupłciowe.

51. Ślub z osobą płci przeciwnej jest nierealną możliwością dla gejów i lesbijek.

52. Związkom partnerskim brakuje społecznego znaczenia kojarzonego z małżeństwem, a małżeństwo uważane jest powszechnie w Stanach Zjednoczonych za ostateczny wyraz miłości i zaangażowania.

53. Związki partnerskie nie są małżeństwami zgodnie z prawem Kalifornii. Kalifornijskie związki partnerskie nie muszą być uznawane przez inne stany i nie są uznawane przez rząd federalny.

54. Dostępność związków partnerskich nie zapewnia gejom i lesbijkom statusu odpowiadającego małżeństwu, ponieważ kulturowego znaczenia małżeństwa i związanych z nim korzyści intencjonalnie odmawia się parom jednopłciowym w związkach partnerskich.

55. Przyzwolenie na zawieranie małżeństw przez pary jednopłciowe nie wpłynie na liczbę par obupłciowych, które będą pobierać się, rozwodzić, żyć w konkubinatach, mieć dzieci pozamałżeńskie, ani nie wpłynie w żaden inny sposób na stabilność małżeństw obupłciowych.

56. Dzieci par jednopłciowych mogą skorzystać na tym, że ich rodzice się pobiorą.

57. Zgodnie z Propozycją 8 otrzymanie przez parę zezwolenia na zawarcie małżeństwa i zawarcie go zależy od płci obu stron, jednej względem drugiej. Mężczyzna może poślubić kobietę, ale nie innego mężczyznę. Kobieta może poślubić mężczyznę, ale nie inną kobietę. Propozycja 8 zakazuje urzędnikom stanu i hrabstwa wydawania zezwoleń na zawarcie małżeństwa parom jednopłciowym. Nie ma żadnego innego efektu.

58. Propozycja 8 stawia w mocy prawa napiętnowanie gejów i lesbijek, w tym: geje i lesbijki nie mają relacji intymnych podobnych do par heteroseksualnych; geje i lesbijki nie są tak dobrzy jak heteroseksualiści; i relacje gejów i lesbijek nie zasługują na pełne uznanie przez społeczeństwo.

59. Propozycja 8 wymaga, by Kalifornia traktowała pary jednopłciowe inaczej niż pary obupłciowe.

60. Propozycja 8 rezerwuje najbardziej cenioną socjalnie formę relacji (małżeństwo) dla par obupłciowych.

66. Propozycja 8 zwiększa koszty i zmniejsza majątek par jednopłciowych z powodu zwiększonych obciążeń podatkowych, zmniejszonej dostępności ubezpieczenia zdrowotnego i wyższych kosztów transakcyjnych związanych z zapewnieniem praw i obowiązków zwyczajowo kojarzonych z małżeństwem. Związki partnerskie zmniejszają te koszty, ale ich nie eliminują.

67. Propozycja 8 wyróżnia gejów i lesbijki i legitymizuje ich nierówne traktowanie. Propozycja 8 utrwala stereotyp, jakoby geje i lesbijki nie byli zdolni do tworzenia trwałych relacji opartych na miłości i jakoby geje i lesbijki nie byli dobrymi rodzicami.

68. Propozycja 8 kończy się na licznych przypomnieniach, że geje i lesbijki w zaangażowanych trwałych relacjach nie są w nich cenieni na równi z relacjami obupłciowymi.

69. Czynniki wpływające na dobre przystosowanie się dziecka [do życia] to: 1) jakość relacji dziecka do jego rodziców; 2) jakość relacji między rodzicami dziecka lub znaczącymi dorosłymi w życiu dziecka; 3) dostępność zasobów ekonomicznych i socjalnych.

70. Płeć rodzica dziecka nie jest istotna dla przystosowania się dziecka [do życia]. Orientacja seksualna osoby nie określa, czy osoba może być dobrym rodzicem. Dzieci wychowywane przez rodziców gejów i rodziców lesbijki mają takie samo prawdopodobieństwo, jak dzieci wychowywane przez rodziców heteroseksualistów, że będą zdrowe, będą odnosiły sukcesy i dobrze się przystosują [do życia].

71. Dzieci nie muszą być wychowywane przez rodzica płci męskiej i rodzica płci żeńskiej, żeby dobrze przystosować się [do życia], a posiadanie rodzica męskiego i rodzica żeńskiego nie zwiększa prawdopodobieństwa, że dziecko będzie dobrze przystosowane.

72. Zwyczajna relacja między rodzicem a dzieckiem nie ma związku z rezultatem przystosowania się dziecka [do życia].

73. Badania porównujące rezultaty wychowania dzieci przez rodziców z małżeństwa obupłciowego z dziećmi wychowanymi przez samotnego lub rozwiedzionego rodzica nie wpływają na wnioski o rezultatach wychowania dzieci przez rodziców jednopłciowych pozostających w stabilnej, trwałej relacji.

74. Geje i lesbijki padli ofiarą długiej historii dyskryminacji.

75. Publiczna i prywatna dyskryminacja gejów i lesbijek ma miejsce w Kalifornii i w Stanach Zjednoczonych.

76. Dobrze znane stereotypy dotyczące gejów i lesbijek zawierają przekonanie, jakoby geje i lesbijki byli zamożni, egocentryczni i niezdolni do tworzenia długotrwałych intymnych relacji. Inne stereotypy pokazują gejów i lesbijki jako przekazicieli choroby lub pedofilów, którzy werbują małe dzieci w szeregi homoseksualistów. Źadne dowody nie potwierdzają tych stereotypów.

77. Przekonania religijne, jakoby relacje gejowskie i lesbijskie były grzeszne lub gorsze od relacji heteroseksualnych, krzywdzą gejów i lesbijki.

78. Stereotypy i dezinformacja spowodowały upośledzenie społeczne i prawne gejów i lesbijek.

79. Propozycja 8 opierała się na lęku, że dzieci w obliczu koncepcji małżeństwa jednopłciowego mogą stać się gejami i lesbijkami. Powód, dla którego dzieci należy chronić przed małżeństwem jednopłciowym, nigdy nie został sformułowany w oficjalnych ogłoszeniach kampanii. Mimo to ogłoszenia insynuowały, że dowiedzenie się o małżeństwie jednopłciowym może sprawić, że dziecko stanie się gejem bądź lesbijką, a rodzice powinni obawiać się tego, by ich dziecko nie było gejem lub lesbijką.

80. Kampania na rzecz Propozycji 8 opierała się na stereotypach, by wykazać, że relacje jednopłciowe są gorsze od relacji dwupłciowych.

tłum. MJ