Aktualizacja strony została wstrzymana

Czy słowo „Murzyn” obraża czarnoskórych? Opinia językoznawcy kontra obóz politycznej poprawności

Zdaniem przewodniczącej Rady Języka Polskiego PAN dr hab. Katarzyny Kłosińskiej z Uniwersytetu Warszawskiego nazwanie osoby czarnoskórej słowem „Murzyn” nie jest obraźliwe, choć sam wyraz miewa w języku polskim negatywne konotacje oraz bywa używany bez potrzeby, a za to z zamiarem podkreślenia rzekomej „wyższości”. Opinia naukowca została skrytykowana, a autorce zarzucono m.in. brak zrozumienia „pojęcia rasizmu”.

Słowo „Murzyn” jest – zdaniem części językoznawców – neutralne. Inni są odmiennego zdania i sugerują rezygnację z jego stosowania – podaje rp.pl. Warto jednak samemu dokonać swoistego „testu” słowa i zastanowić się czy np. zwrot „przystojny Murzyn” obraża czarnoskórego mężczyznę? Wydaje się, że nie, więc problem raczej nie tkwi w samym słowie, a w towarzyszących mu przymiotnikach oraz całym kontekście. Wszak inny zwrot – „być sto lat za Murzynami” – sugeruje zacofanie osób lub całych społeczności tworzonych przez czarnoskórych, więc jego wydźwięk bez wątpienia stawia takie osoby w negatywnym świetle.

Pytana o słowo „Murzyn” dr hab. Katarzyna Kłosińska przypomniała, że wyraz trafił do polszczyzny poprzez język czeski i wywodzi się od łacińskiego „Maurus”, które oznacza mieszkańca Afryki Północnej. Inną genezę mają słowa takie jak angielskie „Negro” czy francuskie „Negre” – wywodzące się od łacińskiego „niger” (lśniąco czarny). Zdaniem przewodniczącej Rady Języka Polskiego PAN wyrazy te z powodów kolonializmu są obciążone ładunkiem czyniącym z nich słowa obraźliwe. Ich odpowiednikiem w języku polskim jest właśnie „Murzyn” i to być może dlatego przypisuje się mu negatywne nacechowanie. Tymczasem u nas o wiele gorsze konotacje ma wyraz „czarny” będący odpowiednikiem neutralnych „Black” i „Noir”.

„Nie można jednak zaprzeczyć, że w polszczyźnie Murzyn ma negatywne konotacje – pojawia się w kilku frazeologizmach odnoszących się do wykorzystywania kogoś” – zauważa dr hab. Katarzyna Kłosińska oceniając, że „konotacje te nie są na tyle silne, by uważać, że nazwanie osoby czarnoskórej Murzynem jest obraźliwe” – podaje portal rp.pl.

Zdaniem przewodniczącej Rady Języka Polskiego PAN zdarzają się jednak sytuacje, w których wskazywanie na kolor skóry lub narodowość nie jest istotne, a stanowi chęć podkreślenia swojej wyższości. Mimo tego słowo „Murzyn” odnoszące się do osoby czarnoskórej samo w sobie nie jest obraźliwe, jednak językoznawca zdaje sobie „sprawę z tego, że część czarnoskórych Polaków uważa ją za niestosowną, obraźliwą czy wręcz raniącą. Wiedząc o tym, staram się jej przy nich nie używać – nie w imię politycznej poprawności, lecz zwykłej ludzkiej życzliwości”.

Wyrażony przez nią w serwisie PWN pogląd – skądinąd wyważony, umiarkowany i oparty o refleksję naukową – spotkał się z krytyką, zaś dr hab. Katarzynie Kłosińskiej zarzucono brak zrozumienia dla „pojęcia rasizmu i kontekstu historycznego i społecznego determinującego negatywne konotacje słowa Murzyn”.

Odpowiadając na zarzuty przewodnicząca Rady Języka Polskiego PAN zauważyła, że „celem działalności poradniczej jest opisywanie sposobów funkcjonowania wyrazów (i na tej podstawie wyciąganie wniosków o charakterze normatywnym), a nie decydowanie (za użytkowników języka) o nacechowaniu słów”. Jednocześnie odrzuciła ideę, by to językoznawca miał ogłaszać, że dany wyraz jest jednoznacznie obraźliwy, skoro fakty i badania pokazują coś przeciwnego. Jej zdaniem emocje wywołuje nie tylko wyraz, ale również stygmatyzowanie osób z powodu odmienności i to właśnie z chęci niebycia naznaczanym wypływają – jej zdaniem – apele o rezygnację z używania słowa „Murzyn”.

Źródło: rp.pl
MWł

[Wybrane wypowiedzi internautów pod w/w tekstem na stronie źródłowej:]

To jak mamy mówić o mieszkańcach Afryki? Rozumując w ten sposób, to każde określenie jest nacechowane negatywnie. I jeszcze gorzej to wygląda w odniesieniu do słowa „czarny” niż „Murzyn”! Argument p. Łazińskiego przypomina mi działania bolszewickie: wyrzucić ze słownika wyrazy, które są niezgodne z obecną ideologią. Szczególnie w Polsce oskarżanie o rasizm wymierzony historycznie w mieszkańców Afryki jest kompletnym nonsensem. Proponuję podjąć walkę ze słowem Niemiec, bo to uwłacza temu narodowi.
Janina

Och co za walka nas czeka. Mała czarna, biały dom, ciemno aż oko wykole, czarny jak smoła, Czarnobyl, czarnuszka, murzynek ciasto, czarna śmierć, czarny humor, czarna robota, czarna owca, biały jak śnieg, białogłowa, Białka Tatrzańska, Białystok, ciemnota, Bielsko Biała, czary koń, itd itp Długo by jeszcze wymieniać, Ta rewolucja przeorze naszą świadomość jeśli nie zostanie powstrzymana.
emk

Każde polskie dziecko znało kiedyś wierszyk o murzynku Bambo, który tłumaczył, że jest on dzieckiem takim samym, jak każde inne.
sp

Za: PoloniaChristiana - pch24.pl (2020-08-13) | https://www.pch24.pl/czy-slowo-murzyn-obraza-czarnoskorych--opinia-jezykoznawcy-kontra-oboz-politycznej-poprawnosci,77792,i.html

Skip to content